garagescene , alternator (dynamo) revisie

[stragenmitsuko]

Laat ik maar beginnen , wat is een dynamo , wat is een alternator .

Een dynamo is een toestel dat gelijkspanning maakt .
Het bezit een anker met lamellen en tientallen wikkelingen .
Een dynamo kan je ook als motor gebruiken door er spanning op te zetten .
De laatste dynamo's dateren uit de jaren 60 .
Een fietsdynamo is eigenlijk ook een alternator .

Een alternator is een toestel dat een driefasige wisselspanning maakt .
Net zoals draaistroom .
Het anker bestaat uit 1 wikkeling en wordt gevoed door sleepringen .
De alternator vind je vanaf de jaren 70 in eleke wagen terug .
In B spreekt iedereen van een alternator , nooit van een dynamo .

Hoe dan ook , je kan er blijven over discussieren .
Laten we het er maar op houden dat het dat ding is dat de lading van de akku verzorgt
en de koplampen doet branden .

Alvast een foto van het onderwerp van deze garagescene

[stragenmitsuko]

Opgelet , bij de demontage eerst de min klem van de akku losmaken .
Die dikke draad voert 12V rechtstreeks van de akku , en als die of je sleutel tegen de massa komt .
Jongens dat geeft vonken .
Dus hang niet de stoere uit , maar maak die massaklem effe los .

Beginnen zoals altijd met het zaakje uit mekaar te halen .
Dat is de helft van het werk .

Het eerste dat je moet doen is de centrale moer losmaken .
Moderne toestellen hebben meestal een binnenzeskant in de as .
Daar kan een inbus sleutel in , een ringsleutel op de moer en meestal komt hij los .
Een andere goede manier is de moer al losmaken als hij nog ingebouwd is . Dan houd de v-riem de poelie tegen .
Nooit de poelie in een bankschroef klemmen . Dat geeft vervorming , slijtage aan de riem etc .
Als het echt niet losgaat , de slijptol en weg met die moer .
Een moer is goedkoper dan een nieuwe poelie .
Leg al die bussen en ringen netjes op volgorde . Er zijn nogal wat verschillende die allemaal hun eigen functie hebben .

Daarna het deksel aan de achterzijde eraf .
Daaronder zie je de spanningsregelaar , dat is die grote zwarte blok .
Twee schroeven los en weg ermee .
De onstoorcondensator , dat kleine blokje mag er ook af .

Daarna de drie of vier bouten losmaken die de voor en de achterzijde bij mekaar houden .
Lossen ze niet , dan zaag je ze gewoon door .
Een merkteken zetten op de zijkant is ook handig voor als je hem later weer in mekaar moet zetten .

En dan kunnen de twee heften uit mekaar .
Normaal komt de voorzijde er met het anker tesamen uit .
De wikkelingen en de diodeplaten blijven in de achterzijde zitten .

Het anker moet je nu uit de voorste helft duwen .
Zachtjes met een houten blok en een hamer .
Of zoals ik met de pers .

Het resultaat is een verzameling onderdelen zoals op de laatste foto .

[stragenmitsuko]

Lagers bekijken we later .
Ik heb ze al van het anker getrokken met ene poelietrekker .

Op het anker zitten twee glimmende roodkoperen ringen .
Dit zijn de sleepringen langs waar de veldwikkeling z'n stroom krijgt .
Door die stroom te varieren houd de regelaar de spanning constant op 14.3 Volt .
Ongeacht het motortoerental .

Deze sleepringen zijn nog vrij goed .
Ze vertonen normale gebruiksslijtage die kan kloppen met de 160.000 km op de teller .
De basis doormeter is 28.3 , deze zijn afgesleten tot 26.50 .
Het minimum is iets van een 25 mm . Daarna zit je op de bakkelieten binnering , en die
geeft geen stroom meer door . Dan gaat ook het controlelampje op het dashbord tot leven komen .

Sleepringen kan je vervangen . Net zoals een kogellager .
Foto twee toont een vervangonderdeel . Ik heb meestal wel zo enkele setjes in huis .

[stragenmitsuko]

Sleepringen vervangen is goed . En als de ringen tot op de bakkeliet weg zijn heb je geen
andere mogelijkheid meer . Zo'n ringen setje kost gauw 50€ .

In dit geval , met nog zo'n mm overschot is er ook een andere mogelijkheid .
Veel leuker , veel goedkoper . En uiteindelijk nog beter ook .
Herbeleggen !

Ik heb de ringen afgedraaid tot er terug een degelijk oppervlak overblijft .
De voorste ring enkele 10 den kleiner dan de achterste .
Daarna vertind . Dat doe je met soldeervloestof en een vlam of een zware solderbout .

[quattro84]

Waarom vertinnen Pat? Voor RC/Modelbouw worden collectoren ook afgedraaid, maar nooit vertint.
Ga je de nieuwe borstels ook nog eerst voorzien van een radius en ze inslijten voor je ze gebruikt, of hoeft dat niet bij deze?

[stragenmitsuko]

Daarna ringen vervaardigen die over het restant geschoven worden .

Ofwel van een massive roodkoperen staaf .
Maar dat is verspilling he . Zo'n 90% van het materiaal komt in de vuilbak terecht .
Soms kan het niet anders .


Deze alternator heeft ringen van 28.2 mm als ze nieuw zijn .
Er bestaat koperen waterleidingbuis van 28 buitenkant en 25 binnenkant .
Dat zou gaan , maar dan heb je bij het uitdraaien een wanddikte over van 0.7 . Dat is niet praktisch .
Rood koper is een dankbaar materiaal .
Ik heb een stamper gedraaid , lichtjes conisch en met een buitendiameter van 26.50 . .
Die duw ik door de buis met de pers .
Et voila , een stukje buis met butenkant 29 en een beetje , en binnekant 26.40 .
Perfect .


Uit dat stukje buis worden twee ringen gedraaid die net niet over de "stompjes" op het anker passen .
Vandaar , de voorste iets kleiner dan de achterste , anders krijg je die niet nooit op z'n plaats .
De ringen worden inwendig vertind .

[stragenmitsuko]

Ik zei , ringen die net niet passen op de stompjes .
Hoe krijg je dat dan gemonteerd .

Met een propaanvlam worden ze lekker heet gestookt .
Door de uitzetting wordt de inwendige doormeter iets groter , en schuiven ze moeiteloos
op hun plaats . Onmiddellijk wat tin/lood soldeer toevoegen , en dat wordt er als het ware ingezogen .
Moest je zo'n ring kunnen doorzagen zou je zien dat het soldeer tot vanonder is doorgedrongen .
Het vormt als het ware 1 blok metaal .

Daarna het overyollige materiaal terug afdraaien en polijsten .
Heb ik geen foto van ,

Maar van het eindresultaat wel .
Nieuwe ringen ! Ze zijn zelfs enkele tienden groter dan het origineel .
Dus heb ik meer materiaal en gaan ze langer meegaan .
Zelfs al slijten ze na verloop van jaren terug af tot waar ik ze afgedraaid heb , dan heb
ik nog steeds mijn resterende mm die ik nu ook had . En kan het verhaal opnieuw gedaan worden .


Tot zover voor vandaag .

[MikeV]

respect pat! ik volg de reportages altijd met veel interesse en gebruik sommige dingen ook weer bij mijn eigen klussen!!
ga zo door... de uitdaging ligt in zulke dingen niet in het kopen van nieuwe...das te makkelijk :-)

[Saurus]

Mooie duidelijke uitleg, zoals altijd! Dit soort dingen vind ik altijd bijzonder waardevol en inspirerend.

[januzzzz]

heel mooi gedaan pat!
een goeie tip trouwens van de koperen buis.kan in de toekomst altijd nog van pas komen.
ga zo door

[theeuwke]

Tjonge, als ik die verhalen van pat lees, met zoveel vakmanschap, dan durf ik het nog niet zelf te doen

[stragenmitsuko]

Als het leuke werk gedaan is volg onvermijdelijk het minder leuke .
Schoonmaken . Bah wat heb ik daar een hekel aan .

Het binnenwerk zat ongeloofelijk vol met troep .
Haast alsof iemand een vetnippel erop gezet had en heel het huis had doorgesmeerd .
Eigenaardig , niet direct een verklaring voor .
Ook allerlei gruis komt tevoorschijn . Je ziet duidelijk koperpartikels blinken als je het uitwast .
Daar zijn dus de sleepringen naar toe . Of toch gedeeltelijk .

De draagplaat van de wikkelingen is van ijzer . Die kan best een verfje gebruiken .
We zijn u toch met cosmetisch werk bezig .
Op die foto zie je ook duidelijk de diodeplaat zitten die voor de gelijkrichting zorgt .
Je kan heel die plaat doormeten , en elke diode afzonderlijk checken .
Maar dan moet je wel de wikkelingen lossolderen . Anders meet je niets .
Vroeger deed ik dat , nu niet meer . Ze gaan toch nooit stuk .
En als er 1 stuk is hoor je het direct in je radio .
Dan krijg je dat gebrom dat met het toerental meegaat .

[stragenmitsuko]

En dan terug monteren .
Begin met de diodeplaat , die
zit langs de binneizjde met drie of vier schroeven vast .
Belangrijk is dat de isolatoren perfcet in orde zijn .
Het huis is massa , de dikke draad die erop toekomt is 12V .
OP de foto zie je een isolator die gebriken was , naast een goede die reeds
op z'n plaats zit .

Voor de kleine schroef mis ik een bus . Vermoedelijk heb ik die laten vallen .
Een nieuwe draaien is vlugger gedaan dan de oude zoeken

Dan nog nieuwe lagers .
Jongens jongens moet je es kijken wat een joekels van lagers hier inzitten .
Ter vergelijking , de rechter met die rode ring is van een recente alternator .
Ook de achterste , bovenaan op de foto , is bijzonder .
Het is een C4 . Grotere passing , spciaal vet , ontworpen voor grote belastingen .
Deze is stevig overgedimensioneerd .

[stragenmitsuko]

Tot slot nog een zicht op de spanningsregelaar en de borstels .
Daarover gaat het in de volgende aflevering .

[a4drieliter]

Prachtig stuk vakmanschap!
En zeer helder verwoord en op de plaat gezet.

[heslie]

Mooi topoic Pat, erg goed opgelost met de sleepringen.
Maar zitten er dus C4 lagers in een dynamo? C3 kende ik wel, maar nog nooit C4 tegengekomen. Wat voor spelingmaat hebben die dan, en worden ze echt zo warm dat er zulk type lagers gebruikt worden?

[stragenmitsuko]

Mogelijk omdat die achterste lager dicht bij de turbo zit .
Is maar een gok natuurlijk , ik weet het verder ook niet .

Tijd om dit zaakje af te werken .

De versleten koolstiften worden uit de regelaar gesoldeerd .
Er is zowel een mechanische verbinding , knijpverbinding , als een gesoldeerde verbinding .
Dus om hem los te maken moet je verwarmen met de soldeerbout , en tegelijk de
knijpverbinding loswurmen . Een oud tafelmes of een priem of een fijne schroevendraaier , daarmee
gaat het nog best . Op de foto zie je hoe ver die koolborstels versleten waren .
Let op , als ze los komen springen ze weg . En die veren hebben we nog nodig .

O ja , voor ik het vergat heb ik ook een nieuwe isolator gedraaid ter vervanging van diegene die ik laten
vallen heb . Dat ging allicht sneller dan op m'n knieen de garagevloer afzoeken .
Op de foto , dat zwarte ringetje rond de bout .

Om de koolstiften terug te plaatsen hebben ze het heel eenvoudig gemaakt .
Er zit een lang staafje aan de draad vast . Daarmee trek je het draadje doorheen het gat .
De eerste koppeling knijp je vast met een punttangetje . Daarna kan je de tweede vastknijpen
en terug vastsolderen . Solderen is beslist nodig , je wil hier geen slechte contacten .
Enkel de tweede verbinding wordt gesoldeerd . De eerste wordt enkel geknepen .
Je moet het draadje erdoor trekken tot het einde samenvalt met de achterste verbinding .
Niet verder , anders kunnen de borstels niet meer voldoende terugveren .

Als alles goed ziet het er uit zoals op de laatste foto

[stragenmitsuko]

En dan rest er niets mer dan het zaakje dicht te schroeven en terug te monteren .

Testen kan pas als de motor draait .
Ik had vroeger een kleine testbank met een electromotor als aandijving .
Maar die heb ik weggedaan .

Deze alternator is nieuw .
Op naar de volgende 160.000 km !